Μια χορογραφία δίχως σκιές, με καθάριο φως και τη Yumiko Yoshioka επί σκηνής! Η Ρένα Κωνσταντάκη μιλά στο mcf.gr για τη νέα της δουλειά.
Από τον Αχιλλέα Κούρια – Μετάφραση: Emily Brown
«Κάθε έργο είναι μια προσπάθεια επικοινωνίας με τον εαυτό μας και με τους άλλους με διαφορετική κάθε φορά αφορμή, θέμα και τρόπο παρουσίασης» δηλώνει στο mcf.gr η Ρένα Κωνσταντάκη μιλώντας για την παράσταση χορού butoh που θα παρουσιαστεί από τις 2 έως και τις 4 Δεκεμβρίου στο ΙΜΚ. Αυτή τη φορά επιλέγει να μεταφέρει στη συνθήκη της νέας της χορογραφίας εκείνο το «καθαρό φως» που λούζει την ανθρώπινη ύπαρξη μονάχα για δυο στιγμές, στον κύκλο της ημέρας, όταν ο ήλιος βρίσκεται «6 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα». Με το ίδιο φως περιβάλει και την ηρωίδα της, τη διεθνώς αναγνωρισμένη χορεύτρια χορογράφο Yumiko Yoshioka, η οποία, απογυμνωμένη από την ίδια της τη σκιά, ξεκινά μια πορεία από τη γέννηση στην ολοκλήρωση, αναζητώντας την ταυτότητά της και τη θέση της στον κόσμο, ερχόμενη πάντοτε αντιμέτωπη με τον εαυτό της και τους άλλους.
Στη νέα σας παράσταση προσεγγίζετε μια συγκεκριμένη στιγμή του χωροχρόνου που ορίζεται από τη θέση του ήλιου όταν αυτός βρίσκεται «6 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα». Ποιο είναι το στοιχείο που σας ενέπνευσε για τη μεταφορά αυτού του φαινομένου στη συνθήκη μιας χορογραφίας;
Ο ήλιος βρίσκεται «6 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα» δύο φορές κατά τη διάρκεια ενός 24ώρου, στο χάραμα και στο ηλιοβασίλεμα. Και οι δύο αυτές περίοδοι της ημέρας χαρακτηρίζονται από ένα ιδιαίτερο φως και την απουσία σκιών. Αυτό λοιπόν που βρήκα πολύ ενδιαφέρον ήταν το γεγονός ότι στην αρχή και στο τέλος μιας ημέρας υπάρχουν δύο στιγμές κατά τη διάρκεια των οποίων, ο κόσμος γύρω μας και εμείς φωτιζόμαστε από ένα «καθαρό φως», χωρίς σκιές. Σε όλο το μεσοδιάστημα ανάμεσα στις δύο αυτές στιγμές, το μεσοδιάστημα δηλαδή από το ξεκίνημα της ημέρας έως τη δύση, μας περιβάλλουν σκιές, το μέγεθος και η κατεύθυνση των οποίων ποικίλει. Σε αυτήν την πορεία που ξεκινάει από καθαρό φως και καταλήγει σε καθαρό φως, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα της χαρακτηρίζεται από την παρουσία σκιών, βρήκα ένα σχήμα κυκλικό, το οποίο μπορούσα να χρησιμοποιήσω ως άξονα ανάπτυξης της ανθρώπινης ύπαρξης από τη γέννηση μέχρι τη στιγμή της ολοκλήρωσης, συμπεριλαμβανομένης και της πορείας από το ένα σημείο στο άλλο, η οποία είναι μία διαρκής αναμέτρηση με τον εαυτό μας και τα σκοτεινά του κομμάτια αλλά και με τις σκιές που μας περιβάλλουν σε κοινωνικό επίπεδο. Έτσι, σε επίπεδο χορογραφίας αυτό το σχήμα γίνεται η πορεία μιας γυναίκας από τη γέννηση μέχρι την ολοκλήρωση, κατά τη διάρκεια της οποίας έρχεται αντιμέτωπη με τον εαυτό της και τους άλλους στην προσπάθεια αναζήτησης και ορισμού της ταυτότητάς της και της θέσης της στον κόσμο.
Μιλάτε για μια στιγμή ποιητική, ονειρική Οι εικόνες που δημιουργούνται επί σκηνής φέρουν άραγε το στοιχείο του λυρισμού, κι αν ναι, έχει ο λυρισμός θέση στην πραγματικότητα του σήμερα;
Δεν ξέρω αν η στιγμή είναι από μόνη της ποιητική. Η στιγμή αυτή είναι καταρχήν ένα φυσικό φαινόμενο, είναι μια πολύ κοινή στιγμή όλοι τη βιώνουμε καθημερινά αλλά και πολύ ιδιαίτερη ταυτόχρονα, όπως ακριβώς η στιγμή της γέννησης ενός ανθρώπου είναι πολύ κοινή συμβαίνει σε όλους μας αλλά και πολύ ιδιαίτερη για καθέναν από εμάς. Το στοιχείο του λυρισμού ενυπάρχει θα έλεγα στα πράγματα και σχετίζεται περισσότερο με την πρόσληψη και τα συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι που είναι μάρτυρες τέτοιων στιγμών παρά με την πρόθεση του δημιουργού. Θέλω να πω ότι δεν ξεκινάς εγώ τουλάχιστον με στόχο να δημιουργήσεις μία λυρική σκηνή, αλλά μπορεί σε αυτό που έχεις δημιουργήσει οι θεατές να βρουν στοιχεία λυρισμού. Το ίδιο νομίζω ισχύει και για την πραγματικότητα.
Οι θεατές μοιάζει να έρχονται αντιμέτωποι με εκείνες τις δύο στιγμές, στον κύκλο της ημέρας, που στέκονται μόνοι στον κόσμο δίχως τη «συντροφιά» για κάποιους ή το «βάρος» για κάποιους άλλους της ίδιας τους της σκιάς. ʼραγε για τι από τα δύο πρόκειται και ποιος ο ρόλος αυτής της απουσίας στη σύλληψη του έργου σας;
Περισσότερο θα έλεγα οτι ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με τις άγνωστες πλευρές του εαυτού μας, που στο έργο τις δείχνω σαν σκιές.Τώρα, για τι ακριβώς μιλάω, προτιμώ να το πει ο θεατής, γιατί απο τη στιγμή που θα συνδεθει με το έργο, σημασία έχει για μένα να φτιάξει τη δική του ιστορία και να τη βρει ενδιαφέρουσα για τον εαυτό του.
Ισχυρίζεστε ότι επιχειρείτε την αποτύπωση μιας προσπάθειας επικοινωνίας με τους άλλους, αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό στη χορογραφία σας. Πώς εκφράζεται ένα τέτοιο εγχείρημα συμβολικά μέσα από τη διαδρομή της ηρωίδας από την παιδική στην ενήλικη ζωή και σωματικά μέσα από το λεξιλόγιο του χορού butoh;
Κάθε έργο είναι μια προσπάθεια επικοινωνίας με τον εαυτό μας και με τους άλλους με διαφορετική κάθε φορά αφορμή, θέμα και τρόπο παρουσίασης. Και ειδικά στις παραστατικές τέχνες, όπου το έργο πραγματώνεται στην επαφή του με το θεατή. Η παράσταση είναι μία συνάντηση ανάμεσα στους δημιουργούς και στους θεατές. Τώρα, στην παράσταση αυτή ειδικότερα, μέσα από την πορεία της ηρωίδας παρακολουθούμε την προσπάθειά της να ορίσει τη σχέση της με τους ανθρώπους και τα πράγματα που την περιβάλλουν και για να σχετιστείς με κάποιον ή με κάτι, πρέπει πρώτα να επικοινωνήσεις με τον εαυτό σου και μετά με τον άλλον.Ως προς το λεξιλόγιο του butoh ….απλά αυτός ο χορός με εμπνέει ουσιαστικά και εκφραστικά, μου άνοιξε πόρτες για να εκφράσω τις δικές μου εικόνες, θα μπορούσε να εκφραστεί και με άλλους τρόπους. Γι αυτό και η Yumiko είναι Γιαπωνέζα, χορεύτρια butoh, ενώ ο χορευτής είναι Μεξικάνος,σύγχρονος χορευτής. Η ζύμωση, το κράμα που δημιουργήθηκε είναι ενδιαφέρον για μένα, είχα την ιδέα και μετά την ακολούθησα για να δω πού θα με βγάλει. Αυτό είναι κάτι που έμαθα απο το butoh, να μην βάζω βιαστικά μία φόρμα,αλλά να ανοίγω εσωτερικά πεδία και να ακολουθώ το δρόμο που ανοίγεται.
Μπορείτε να μας αποκαλύψετε στιγμές από τη διαδικασία δημιουργίας της παράστασης αλλά και από τη συνεργασία σας με τη διεθνώς αναγνωρισμένη χορεύτρια-χορογράφο Yumiko Yoshioka. Πως αντιλαμβάνεστε προσωπικά αυτή τη δημιουργική συνάντηση που έχει ήδη αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα στο παρελθόν;
Σ΄αυτή τη παράσταση ειδικά αφιερώσαμε πολύ χρόνο σε συζητήσεις, είναι ένας δύσκολος ρόλος και χρειάστηκε να μπούμε σε πολύ βαθιά θέματα,νομίζω οτι αγγίζουμε ένα βαθύτερο, πανανθρώπινο θέμα, οχι μία προσωπική ιστορία.
Θυμάμαι με συγκίνηση αυτές τις στιγμές και θαύμασα για άλλη μια φορά τη σοβαρότητα και συνέπεια της Yumiko σαν άνθρωπο και καλλιτέχνιδα.
Η συνεργασία μου με τη Yumiko ξεκίνησε από μια αστεία παρεξήγηση. Τον καιρό που ετοίμαζα την πρώτη μου δουλειά παρακολούθησα ένα σεμινάριο της Yumiko και μαγεύτηκα απο τη κίνησή της, πράγμα που της είπα σε ένα διάλειμμα. Συγκεκριμένα έβλεπα σ΄εκείνην μία φιγούρα που επεξεργαζόμουν για τη πρώτη μου παράσταση που ετοίμαζα εκείνο το καιρό. Δεν είχα πρόθεση, όμως, ούτε είχε περάσει από το μυαλό μου να της κάνω πρόταση συνεργασίας, ακριβώς επειδή ήταν μία διεθνούς φήμης χορεύτρια ενώ εγώ μια χορογράφος που τότε ξεκινούσε την πρώτη της δουλειά και κανένας δεν την ήξερε. Εκείνη λοιπόν μου απάντησε αμέσως ότι δεν μπορούσε και πριν προλάβω να της εξηγήσω ότι άλλο εννοούσα, με ρώτησε τί δουλειά ετοιμάζω και μου είπε «Νομίζω ότι θα μπορούσα να έρθω τον Ιούνιο». Έτσι ξεκίνησε η συνεργασία μας, η οποία στηρίζεται σε μια σχέση αλληλοεκτίμησης και αλληλοσεβασμού. Δουλεύουμε πολύ καιρό για κάθε παραγωγή. Η Yumiko έρχεται στην Ελλάδα και κάνουμε πρόβες, και κάθε φορά μένει περίπου για ένα μήνα. Γι αυτή την παράσταση είναι η τρίτη φορά που ήρθε, δηλαδή δουλέψαμε περίπου 3 μήνες μαζί. Μένουμε μαζί τον καιρό της πρόβας και γενικά, το αποτέλεσμα που βλέπετε επί σκηνής είναι ένα προϊόν της μεταξύ μας ζύμωσης. Με γοητεύει η ακρίβειά της, η πειθαρχία της, η εμμονή στη λεπτομέρεια και η συστηματικότητα με την οποία δουλεύει. Η παρουσία της στη σκηνή είναι μαγική. Εκείνης από την άλλη της αρέσει το γεγονός ότι στις δικές μας τις δουλειές ξεφεύγει από τα όρια του butoh και ανοίγεται σε άλλα πεδία, διερευνά μαζί μου άλλους τρόπους έκφρασης, γιατί και κείνη την ενδιαφέρει η έρευνα, η εξέλιξη.
Και οι δύο μας πιστεύουμε στη μαγεία της μεταμόρφωσης μέσα απο την οποία διευρύνουμε τον ορίζοντά μας, ανακαλύπτουμε καινούργιες ποιότητες. Η αλληλεπίδραση μεταξύ μας βοηθάει πολύ σ΄αυτή τη διαδικασία.
Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση «6 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα» με ένα κλικ εδώ
